بررسی پتانسیل آلودگی آب زیرزمینی دشت رفسنجان با استفاده از مدل های DRASTIC، GODS و منطق فازی

آب زیرزمینی از مهم¬ترین منابع طبیعی در جهان است. در شرایط کنونی، بخش قابل‌ملاحظه‌ای از مصارف آب کشور به‌خصوص در بخش شرب توسط منابع آب زیرزمینی تأمین می¬گردد. ورود آلاینده¬های سطحی به منابع آب زیرزمینی به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه¬خشک که با محدودیت کمی و کیفی منابع آب مواجه هستند، از مشکلات جدی است. با توجه به خصوصیات هیدرولوژی و هیدروژئولوژیکی دشت رفسنجان و شرایط بحرانی وضعیت منابع آبی که در این دشت به وجود آمده است، ضرورت مطالعه و بررسی کمی و کیفی را مشخص می¬کند. در این پژوهش به‌منظور بررسی پتانسیل آسیب¬پذیری آبخوان دشت رفسنجان نسبت به آلودگی از مدل¬های دراستیک، گادز و منطق فازی استفاده شد. نقشه پتانسیل آسیب¬پذیری مدل دراستیک از تلفیق هفت لایه عمق آب زیرزمینی، تغذیه خالص، محیط آبخوان، خاک، توپوگرافی، محیط غیراشباع و هدایت هیدرولیکی در محیط GIS برای منطقه مورد مطالعه تولید شد. نقشه آسیب¬پذیری مدل گادز نیز از تلفیق چهار لایه نوع آبخوان، محیط غیراشباع، عمق سطح ایستابی و محیط خاک به‌دست آمد. به‌منظور بررسی پتانسیل آلودگی با استفاده از منطق فازی نیز از شاخص¬های این دو مدل در نرم¬افزار تصمیم¬گیری گروهی فازی GFDM استفاده شد. برای صحت¬سنجی مدل¬ها از میزان تغییرات هدایت الکتریکی در سطح دشت و همچنین از منطق فازی استفاده گردید. نتایج نشان داد که شاخص دراستیک برای کل منطقه بین 33/61 تا 75/183 است و دشت رفسنجان را به پنج کلاس آسیب¬پذیری خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد تقسیم¬بندی می¬شود. مدل گادز نیز منطقه موردمطالعه را به سه کلاس آسیب¬پذیری کم، متوسط و زیاد طبقه¬بندی کرد. در هر دو مدل دراستیک و گادز به ترتیب 40/55 و 04/67 درصد از سطح دشت مربوط به کلاس آسیب¬پذیری متوسط است. نتایج تصمیم-گیری گروهی فازی نشان داد که علاوه ¬بر شاخص¬های قطعی و فازی، ورود شاخص¬های بیانی به منطق فازی باعث بهبود اطلاعات ورودی به سیستم و مشخص شدن مرزها برای تصمیم¬گیری است. همچنین برخلاف انتظار بعد از اعمال منطق فازی در مدل¬های ارزیابی از میزان همبستگی خروجی¬ها با هدایت الکتریکی دشت کاسته شد.